Odżywianie Jesienią według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej

Człowiek jest integralną częścią przyrody i tak jak ona podlega jej wpływom. Czas na schowanie sandałków i letnich ubrań – nadeszła jesień. Niektórzy ją kochają – za feerię barw, wieczory spędzane pod kocem na kanapie i nostalgiczne klimaty, a część nienawidzi – za deszczowe dni i odczuwalny spadek energii. Niezależnie od tego, po której stronie jesteś, powinnaś przygotować się na zmianę – nie tylko garderoby, ale też  zawartości talerza. Odpowiednie jedzenie pomoże Ci przetrwać jesienne chłody, doda wigoru i poprawi Twoją odporność.

W kontekście Totalnej Biologii jesienią szczególnie powinniśmy zadbać o płuca i jelito grube. Płuca zgodnie z jej założeniami są powiązane ze smutkiem, żalem czy poczuciem utracenia czegoś dla nas ważnego – wszyscy dobrze wiemy, jakie melancholijne nastroje moga nas dopaść w długie, jesienne wieczory 😉 Zaczynamy tęsknić za ciepłem i wakacyjną beztroską, a dłuższe noce to więcej czasu na refleksje i… mielenie w głowie. Zadbaj w tym czasie  o zachowanie ciepła i energii. Jeśli wybierzesz odpowiednie produkty – wzmocnisz swoją odporność, poprawisz samopoczucie i zredukujesz stres.

Jak gotować jesienią?

W pochmurne dni często tracimy humor, zapał do pracy i pozytywne nastawienie. Pomoże nam odpowiednia dieta! Jesień to dobry czas, aby zajrzeć  w głąb siebie.

Pomyśl, z jakimi warzywami kojarzy Ci się jesienna auta? Z pewnością na myśl przychodzą Ci marchewki, buraki, pasternak czy inne warzywa korzeniowe. One mają kluczowe znaczenie – są głęboko osadzone w ziemi, co zgodnie z symboliką może nam pomóc w zachowaniu stabilności emocjonalnej i uniknięciu sezonowej depresji. 

Zmienić powinniśmy również sam proces przygotowywania posiłków. Stopniowo rezygnujemy ze spożywania surowych darów natury i stawiamy na gotowanie, duszenie lub pieczenie.  Jesienią potrzebujemy się dogrzewać, a nie ochładzać surowymi produktami. 

Czego więc powinniśmy unikać?

• surowych pomidorów czy sałaty, które działają ochładzająco na organizm.
• owoców cytrusowych – pomarańcze czy limonki idą w odstawkę. Uwielbiasz herbatę z cytryną? Lepiej wybrać rozgrzewający imbir, miód, cynamon czy goździki. 
• zimnych napojów prosto z lodówki – to szybka droga do obniżenia odporności i zapalenia gardła.
• lekkich mlecznych napojów czy jogurtów – idealnie sprawdzają się latem, ale spożywane jesienią zupełnie nam nie służą. Przy chłodniejszych dniach dobrze zastąpić je przetworami lub kiszonkami. Może warto zejść do spiżarni w poszukiwaniu zeszłorocznych skarbów? 😉
• nadmiernej ilości cukru – na to powinnśmy zwracać uwagę zawsze, ale szczególnie jesienią może to zwiększyć podatność za przeziębienia.

To nie oznacza, że musisz rezygnować ze wszystkiego – w cieplejsze jesienne dni nadal można jeść warzywa o ochładzającej naturze – np cukinię, ale warto upiec je w piekarniku i dodać szczyptę ogrzewających przypraw. Nasza dieta powinna być teraz bardziej odżywcza niż latem, jednak wciąż lekka. Unikamy tłustego, ciężkiego jedzenia, nadmiaru mięsa i potraw smażonych – to sprawi, że będziemy ociężali i powolni.

Rozgrzewające potrawy w służbie zdrowia

Aby chronić organizm przed przemarznięciem i infekcjami (które czychają na nas nawet podczas złotej, polskiej jesieni) spożywaj gęste, pożywne zupy warzywne i gulasze i dania jednogarnkowe z dodatkiem strączków, cebuli, pora i rozgrzewających przypraw. Świetnie sprawdzą się:

• Zupa krem z dyni – czy istnieje bardziej jesienne warzywo? Połącz słodycz z ostymi przeprawami, które rozgrzeją Twój organizm od środka.
• Gulasz z ulubionym mięsem i warzywami – długo duszone mięso w połączeniu z marchewką i ziemniakami to przepis na pożywną i poprawiającą odporność potrawę.
• Kapuśniak – to strzał w dziesiątkę! Kiszonki są bogatym źródłem witaminy C, a dodatek mięsa zapewni sytość.
• Barszcz czerwony – jeśli nie masz apetytu, samo wypicie wywaru z buraków na warzywnym lub mięsnym bulionie doda Ci energii. Warto o nim pamiętać zwłaszcza przy osłabieniu i anemii.

Jesień a Tradycyjna Medycyna Chińska

Jesienią nasze organizmy  przygotowują się do zimy. Wszystko wokół nas zwalnia obroty – mniej chętnie wychodzimy z domu, zmniejszamy aktywność fizyczną, potrzebujemy więcej odpoczynku. Przyroda również  zwalnia tempo.

Ta pora roku, jeśli wziąć pod uwagę Tradycyjną Medycynę Chińską i Kuchnię Pięciu Przemian, związana jest z przemianą Metalu. Metal, jako jeden z elementów jest ściśle związany z płucami, skórą czy układem odpornościowym. Jeśli nasz organizm nie jest w stanie równowagi, pojawiają się problemy z układem oddechowym – mokrym kaszlem, poczuciem ucisku w klatce piersiowej i w konsekwencji – osłabieniem. Jeśli chcesz poczytać więcej na temat tego, jak zadbać o swój organizm jesienią, zapraszam Cię do przeczytania tego wpisu.

Sam metal kojarzy nam się z czymś twardym, stabilnym i ostrym. To podpowiada nam, że warto sięgnąć jesienią po pikantne przyprawy. Ostry smak  znajdziesz między innymi w:

• świeżym imbirze – ma właściwości rozgrzewające i przeciwzapalne,
• czosnku – juz nasze babcie dobrze wiedziały, że działa on antybakteryjnie i oczyszczająco na organizm. Wzmacnia odporność i zapobiega częstym nawrotom przeziębienia,
• chilli – pobudza, dodaje energii – idealna przy ponurej aurze! Wspiera też odblokowaniu emocji.
• chrzan – pomaga w pozbyciu się zalegającego w płucach śluzu.

Należy jednak stosować je z umiarem, kiedy przesadzimy mogą podrażnić przewód pokarmowy i za bardzo nas wysuszyć. Fajne połączenie uzyskasz łącząc słodkie warzywa, np. dynię, bataty z cebulą i imbirem.

Zadbaj o swoje płuca

Kiedy spada temperatura – to znak, że za chwilę będziemy palić w kominkach, a w powietrzu pojawi się więcej zanieczyszczeń. Smog, dym, spaliny – to wszystko niekorzystnie wpływa na nasz układ oddechowy – o który przecież teraz powinniśmy zadbać w pierwszej kolejności. Nasze płuca skorzystają, kiedy będziemy jeść warzywa takie jak kalafior, gruszki, białą kapustę, rzepę, ryż biały (odżywia Qi płuc). Kompot z gruszek, migdałów i cytryńca to idealne remedium na suchy kaszel. Szczególną uwagę zwróćmy na warzywa o białym kolorze, takie jak seler, rzepa czy pietruszka – zgodnie z założeniami Tradycyjnej Medycyny Chińskiej białe warzywa wspierają płuca. Warto spożywać je profilaktycznie.

Sięgamy również po:

• marchew, buraki, ziemniaki, dynię, bataty – odżywiają krew i Qi płuc,
• warzywa kapustne,
• jabłka, gruszki, winogrona, śliwki – odżywiają płyny ciała, działają nawilżająco, najlepiej przyrządzać z nich kompoty z dodatkiem, kardamonu, cytryńca chińskiego, jagód goji i goździków. Należy jednak uważać, jeśli mamy tendencję do zastygania wilgoci w płucach i częstym pojawianiu się flegmy,
• orzechy – zawierają mnóstwo składników odżywczych, bogate w zdrowe tłuszcze, które wspierają regenerację organizmu i dostarczają energii. Są również źródłem witamin z grupy B, które pomagają walczyć z przewlekłym stresem i zmęczeniem,
• grzyby: leśne oraz pieczarki i boczniaki (bogactwo mikroelementów),
• jęczmień np. kaszę pęczak (ale nie w przypadku objawów wychłodzenia),
• kaszę jaglaną (podprażyć przed gotowaniem, jeżeli mamy objawy zaśluzowania),
• Zakwas z buraków – pomaga poprawić parametry krwi, wzmacnia odporność. Smak kwaśny ma działanie ściągające, pomaga zapobiegać odwodnieniu.

Sekret jesiennego wigoru – odpowiednie nawodnienie 

Jesień kojarzy nam się z wilgocią i deszczem, ale jeśli dobrze się zastanowić – właściwie to czas, kiedy wszystko stopniowo więdnie i usycha, by wiosną odrodzić się na nowo. Wystarczy spojrzeć na ogołocone drzewa, aby w pełni zrozumieć ten cykl. Jesienią, aby nie skończyć jak jesienny liść, musimy koniecznie zadbać o płyny ciała i o nawodnienie. Najlepiej nawadnia nas woda zawarta w warzywach, owocach, zbożach i strączkach. Rewelacyjnie sprawdzają się też wspomniane wcześniej kompoty. 

Staraj się ograniczyć ilość wypijanej kawy, mocnej herbaty czy alkoholu. Choć grzaniec z goździkami i pomarańczą w jesienny wieczór brzmi kusząco… może spowodować odwodnienie i w konsekwencji gorsze samopoczucie. Zachęcam do znalezienia zdrowszej alternatywy 🙂

• Chcesz dowiedzieć się więcej o Jesieni według TCM – zajrzyj tutaj.
• Szukasz pomysłów na zdrowe i wmzacniające dania dla całej rodziny zgodnie z zasadami Medycyny Chińskiej – znajdziesz je tutaj

Dbaj o siebie!

Konsultant Totalnej Biologii | Dietetyk Medycyny Chińskiej